Đặc sản Bưởi Đại Minh

CÂU CHUYỆN SẢN PHẢM BƯỞI ĐẶC SẢN ĐẠI MINH

      Chuyện xưa kể rằng Cách đây chừng hơn 3 thế kỷ, có một người tên là Ngô Vi Lã theo Chúa Bầu (Vũ Văn Uyên, Vũ Văn Mật) lên trấn giữ vùng Tuyên Quang chống lại triều đình mục nát, khi Chúa Bầu thất bại Ngô Vi Lã thay tên đổi họ đưa vợ con dạt vào vùng núi non cạnh dòng sông Chảy ẩn nấp. Tại đây ông dựng nhà cửa, khai khẩn ruộng đồng lập nên ngôi làng mới, đặt tên là Khả Lĩnh Trang thuộc phủ Đại Thân, tổng Đoan Hùng tỉnh Phú Thọ trước kia, nay là làng Khả Lĩnh thuộc xã Đại Minh huyện Yên Bình (Yên Bái) giáp ranh với huyện Đoan Hùng (Phú Thọ).

      Trong số loài cây ăn quả bản địa có những cây bưởi ngọt gốc to cả người ôm không xuể, quả sai trĩu cành, quả tròn, vỏ mỏng, nhẵn, ít cùi, múi mọng nước, tôm đều, ăn có vị ngọt mát khi chín vỏ có màu vàng rơm. Khi gọt vỏ, màu thịt quả trắng, trục đặc, múi dễ tách, vỏ múi dóc, tép mọng nước, mềm, ăn dòn và thơm; có vị ngọt đậm và mát có mùi thơm dịu. Vì nỗi nhớ quê hương, Ngô Vi Lã sai con cháu bút những trái bưởi thả xuống dòng sông Chảy trôi về hạ lưu, như muốn nhắn nhủ về xuôi về một miền đất trù phú có giống quả ngọt thơm quí hiểm. Những người sinh sống ven sông đã vớt lên, bổ ra ăn thấy ngon bèn tâu trình lên nhà vua. Vua ăn thử thấy ngon đã lệnh cho quan quân đi tìm ra nơi trồng được giống bưởi quí và lệnh cho quan cai trị địa phương hằng năm phải tiến vua những trái bưởi ngon. Từ đó, nhân dân xa gần gọi Khả Lĩnh Trang ngày xưa và Đại Minh ngày nay là vùng bưởi tiến vua. Để tưởng nhớ công lao dân làng lập đình thờ, ngay nay gọi là "Đình Khả Lĩnh" và được cấp bằng di tích lịch sử quốc gia năm 2004, hàng năm vào ngày 7 tháng giêng dân làng tổ chức lễ đình khả lĩnh, ngoài lễ rước nước ở giếng mỏ cò dân làng còn chọn những quả bưởi ngon nhất, trên những cây bưởi già nhất để làm lễ lại đình.

      Ngoài ra, hiện nay được sự quan tâm của Đảng, chính quyền các cấp năm 2016 quả bưởi Khả Lĩnh được cấp giấy chứng nhận nhãn hiệu "bưởi Đại Minh": Năm 2017 và 2019 Huyện ủy, UBND huyện Yên Bình tổ chức "lễ hội bưởi Đại Minh" nhằm tôn vinh, quản bá sản phẩm bưởi đặc sản Đại Minh, qua các lễ hội quả bưởi Đại minh đã được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh biết đến, cùng với đó là cuộc thi "vườn bưởi đẹp", "cây bưởi đẹp", thi trình bày bưởi, bóc bưởi trong các thôn trên toàn xã.